Ο Δικηγορικό Σύλλογος Αθηνών άσκησε ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας αίτηση ακυρώσεως, με την οποία ζητούσε την ακύρωση του Εκτάκτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτουμένων Δομημένων Επιφανειών, (εφ’ εξής «Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε.»), που θεσπίστηκε και επιβλήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 53 του Ν. 4021/2011.

Συνοπτικά, οι λόγοι ακυρώσεως αφορούσαν τα εξής ζητήματα:

(1) Με την επιβολή του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. προσβάλλεται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, διά του εξαναγκασμού του ιδιοκτήτη – φορολογουμένου να προβεί σε εκποίηση της περιουσίας του αυτής, ώστε να καταφέρει να αντεπεξέλθει στην καταβολή των φόρων, που συνδέονται με αυτή.  Κατά τον τρόπο δε αυτό, επέρχεται παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 17 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α.. (2) Η φορολογική βάση του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. δεν καθορίζεται ευθέως από τον Νόμο, αλλά κατά παραπομπή στη μέθοδο υπολογισμού, την οποία χρησιμοποιεί η Δ.Ε.Η. και οι εναλλακτικοί προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος για το Τ.Α.Π. Αυτό συνιστά κατ’ εξουσιοδότηση προσδιορισμό ενός ουσιώδους στοιχείου του φόρου και όχι από την κανονιστικώς δρώσα διοίκηση, αλλά από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, με αποτέλεσμα να παραβιάζονται οι συνταγματικές διατάξεις του άρθρου 78§§1,4. (3) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53§§8-11 του Ν. 4021/2011, η βεβαίωση και η είσπραξη του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. ανατίθεται στη Δ.Ε.Η. και στους λοιπούς εναλλακτικούς προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος, στους οποίους ρητώς χορηγείται το δικαίωμα, σε περίπτωση μη καταβολής του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε., να προβούν σε διακοπή της παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος. Κατά τον τρόπο αυτό μια κατ’ εξοχήν έκφανση της δημοσίας εξουσίας και της κρατικής κυριαρχίας, όπως είναι η βεβαίωση και είσπραξη ενός φόρου επί του κεφαλαίου, ανατίθεται σε ιδιωτικές ανώνυμες εταιρείες, που ουδόλως συνιστούν όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, κατά πρόδηλη παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 26§2 και 1§3 του Συντάγματος. (5) Το Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. επιβάλλεται αδιακρίτως σε όλους τους ιδιοκτήτες «δομημένων επιφανειών», χωρίς να συνεκτιμώνται περαιτέρω ουσιώδεις παράγοντες, που προσδιορίζουν την αληθινή φοροδοτική τους ικανότητα (την παραγωγή ή όχι εισοδήματος από την ακίνητη αυτή ιδιοκτησία και το ύψος του εισοδήματος αυτού). Για τη διάγνωση της πραγματικής φοροδοτικής ικανότητας του ιδιοκτήτη δεν λαμβάνεται υπόψη ούτε το εν γένει αποκτώμενο εξ αυτού εισόδημα, ώστε να εξακριβώνεται η πραγματική δυνατότητά του να καταβάλει τον φόρο, που αντιστοιχεί στην ακίνητη περιουσία του, αλλά και συνολικώς τους φόρους που του αναλογούν. Επίσης, για τον υπολογισμό του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. λαμβάνονται υπόψη μόνο η επιφάνεια του ακινήτου, η τιμή ζώνης αυτού και η παλαιότητα αυτού. Αντιθέτως, δεν λαμβάνονται υπόψη άλλοι ουσιώδεις προσδιοριστικοί παράγοντες, όπως ο συντελεστής ορόφου ή ο συντελεστής εμπορικότητας, οι οποίοι διαφοροποιούν την αξία των ακινήτων, γι’ αυτό και λαμβάνονται υπ’ όψιν και στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων (άρθρο 41 Ν. 1249/1982). Εκ των ανωτέρω διαπιστώνεται η παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 4§§1,5 του Συντάγματος. (6) Στη διάταξη του άρθρου 53§11 του Ν. 4021/2011 προβλέπεται ως επιπρόσθετη «κύρωση» για την περίπτωση, στην οποία ο φορολογούμενος δεν προβαίνει σε καταβολή του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε., η διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος στο ακίνητο, στο οποίο αφορά ο φόρος. Έτσι, υποβιβάζεται το επίπεδό του κάτω των ορίων του στοιχειωδώς ανεκτού και τίθεται σε κίνδυνο η υγεία και η ιδία η επιβίωση αυτού, ενώ θίγεται η διατήρηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ο ίδιος ο πυρήνας της διατάξεως του άρθρου 2§1 του Συντάγματος. (7) Διά των διατάξεων του άρθρου 53 του Ν. 4021/2011 επιφέρεται συνταγματικώς ανεπίτρεπτη επέμβαση της Πολιτείας στον συμβατικό δεσμό μεταξύ των ανωνύμων εταιρειών και των αντισυμβαλλομένων τους ιδιωτών. Η μεταγενέστερη αυτή νομοθετική τροποποίηση των υφισταμένων ιδιωτικών συμβάσεων ουδόλως εντάσσεται στις επιτρεπτές εξαιρέσεις αποκλίσεως από τις επιταγές του άρθρου 5§1 του Συντάγματος, καθώς στις διατάξεις του άρθρου 53 του Ν. 4021/2011 δεν γίνεται αναφορά σε μη νομίμους ή βλαπτικούς όρους των ανωτέρω συμβάσεων, οι οποίοι δικαιολογούν την επέμβαση αυτή. Ανεπίτρεπτη επέμβαση σε ιδιωτικής φύσεως συμβατικό δεσμό επέρχεται και μεταξύ ιδιοκτήτη – εκμισθωτή της «δομημένης επιφανείας» και μισθωτή αυτής, καθώς ορίζεται ως «υπόχρεος» για την καταβολή του τέλους του ακινήτου ο «χρήστης» αυτού. (8) Η επιβολή του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. άνευ οποιασδήποτε συναρτήσεώς του είτε με το παραγόμενο εκ της ιδιοκτησίας αυτής εισόδημα είτε με το εν γένει αποκτώμενο εισόδημα του φορολογουμένου, συνιστά, κατ’ ουσίαν, θέσπιση τεκμηρίου που στερεί από τον φορολογούμενο τη δυνατότητα ανταποδείξεως. Έτσι, δεν προσβάλλεται μόνο η αρχή της φορολογική ισότητας υπό την έννοια της απαιτήσεως φορολογήσεως με βάση την πραγματική φοροδοτική ικανότητα, αλλά και το δικαίωμα δικαστικής προστασίας (άρθρο 20§1 Συντ. και άρθρο 6§1 Ε.Σ.Δ.Α.).

Επ’ αυτής της αίτησης ακυρώσεως εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 1972/2012 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία δεν έχει θεωρηθεί ακόμα και η οποία έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι το Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. δεν αντίκειται στο Σύνταγμα και στο Πρώτο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ενώ ακυρώθηκε η απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών (1211/2011), κατά το μέρος που προβλέπει ότι θα διακόπτεται η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε όποιον δεν καταβάλλει το Έκτατο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ), κρίνοντας την ως αντίθετη με το Σύνταγμα. Πιο αναλυτικά, στη απόφαση αναφέρονται επιγραμματικά τα εξής: (1) Το ειδικό τέλος αποτελεί φόρο προσωρινού χαρακτήρα που στηρίζεται σε γενικά και αντικειμενικά κριτήρια, (εμβαδόν, τιμή ζώνης κ.λπ.), (2) Η επιβολή του συγκεκριμένου μέτρου πραγματοποιήθηκε για την αντιμετώπιση επείγουσας ανάγκης σοβαρού δημόσιου συμφέροντος και προκειμένου να καλυφθεί άμεσα πρόσθετο δημοσιονομικό έλλειμμα σε περιβάλλον οικονομικής υφέσεως, (3) Το ειδικό τέλος αποτελεί μια σημαντική οικονομική επιβάρυνση των πολιτών, λόγω όμως των επειγουσών δημοσιονομικών συνθηκών, καθίσταται επιτρεπτή και ανεκτή, (4) Είναι αντισυνταγματική η δυνατότητα διακοπής ρεύματος που προβλέπεται και στο άρθρο 53 του Ν. 4021/2011, για όποιον δεν καταβάλλει το τέλος, καθώς αποτελεί συνταγματικώς ανεπίτρεπτη επέμβαση στη συμβατική σχέση μεταξύ του καταναλωτή και του προμηθευτή ηλεκτρικού ρεύματος. Άλλωστε η διακοπή συνεπάγεται και τη στέρηση αγαθού ουσιώδους σημασίας για την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών.