Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, (Προεδρική, 2410/2014), που έκρινε, πρωτοποριακά, το ζήτημα της δυνατότητας ή μη του Δημοσίου δέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών μισθοδοσίας των φορολογουμένων σε βάρος των οποίων λαμβάνονται μέτρα διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου, σύμφωνα με το άρθρο 14 του Ν. 2523/1997, όπως ισχύει σήμερα.

Η εν λόγω απόφαση έλαβε υπόψη της ότι σε βάρος του φορολογουμένου – προσφεύγοντος είχαν επιβληθεί τα μέτρα της απαγόρευσης στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. να παραλαμβάνουν δηλώσεις ή να χορηγούν βεβαιώσεις ή πιστοποιητικά που απαιτούνται για την κατάρτιση συμβολαιογραφικών πράξεων μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων, της αναστολής έναντι του Δημοσίου του απορρήτου των καταθέσεων, των λογαριασμών, των κοινών λογαριασμών κ.λπ. σε Τράπεζες ή άλλα Πιστωτικά Ιδρύματα και της δέσμευσης του πενήντα τοις εκατό (50%) των λογαριασμών αυτών, με εξαίρεση τα ποσά μισθών και συντάξεων που κατατίθενται στους οικείους λογαριασμούς φυσικών προσώπων, επειδή ο φορολογούμενος αυτός είχε μία εκ τις ιδιότητες του άρθρου 20 παρ. 1 του Ν. 2523/1997 σε μία ελεγχόμενη μεγάλη επιχείρηση, (δηλαδή ανώτατη διοικητική θέση), στην οποία, ύστερα από έλεγχο και εξωλογιστικό προσδιορισμό των ακαθαρίστων εσόδων της, των καθαρών κερδών και των εκροών της, είχε προκύψει σημαντική διαφορά φόρου εισοδήματος και αντίστοιχα του αποδόθηκε και το αδίκημα της μη απόδοσης του ΦΠΑ.

Με βάση τα παραπάνω πραγματικά περιστατικά το δικάσαν πρωτοδικείο εξέτασε τη νομιμότητα της εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 14 του Ν. 2523/1997 και έκρινε παράνομη την εφαρμογή του μέτρου της δέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών που τηρούνται για την καταβολή μισθών και συντάξεων. Κατέληξε δε στο ενδιαφέρον νομολογικά συμπέρασμα ότι παρανόμως δεσμεύθηκαν με την κρινόμενη ενέργεια της φορολογικής αρχής οι λογαριασμοί του προσφεύγοντος που ήταν λογαριασμοί μισθοδοσίας και αποταμιεύσεων από την προηγούμενη εργασία του, επειδή ο τηρούμενος σε τράπεζα λογαριασμός του προσφεύγοντος αναφέρεται ως λογαριασμός «αποδοχών». Διότι, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης που ενδιαφέρει, ναι μεν η οικεία διάταξη (άρθρου 14 παρ. 1 του Ν. 2523/97) αναφέρει ότι «η δέσμευση δεν εφαρμόζεται για ποσά μισθών που κατατίθενται στους οικείους λογαριασμούς φυσικών προσώπων», αλλά, κατ’ ορθή ερμηνεία αυτής και προκειμένου να εκπληρωθεί ο σκοπός της που είναι η εξασφάλιση των μέσων διαβίωσης του φορολογουμένου, σε βάρος του οποίου επιβάλλεται η δέσμευση, η ίδια προστασία πρέπει να ισχύσει και για τα υπόλοιπα λογαριασμών αποδοχών – μισθοδοσίας σε περίπτωση διακοπής της εργασίας, εφόσον πιθανολογείται βασίμως ότι αυτά αποτελούν προϊόν σχετικής αποταμίευσης, η οποία δικαιολογείται σε σχέση με το ύψος των αποδοχών και το υφιστάμενο υπόλοιπο του λογαριασμού. Λαμβάνοντας δε υπόψη ότι στην προκειμένη περίπτωση το υπόλοιπο του λογαριασμού αποδοχών του προσφεύγοντος ήταν και μικρό σχετικά [μόλις 10.000,00 Ευρώ περίπου], σε συνδυασμό με τις αποδοχές που αυτός ελάμβανε ως ανώτερο στέλεχος πολυεθνικής επιχείρησης, το Δικαστήριο έκρινε ότι το υπόλοιπο του συγκεκριμένου λογαριασμού αποδοχών του προσφεύγοντος αποτελεί προϊόν αποταμίευσης εκ των αποδοχών που λάμβανε όταν εργαζόταν και, συνεπώς, προστατεύεται από τη σχετική διάταξη, άρα η φορολογική αρχή παρανόμως προχώρησε στη δέσμευσή του. Συνεπώς, ως προς τον ειδικό αυτό λόγο, η κρινόμενη προσφυγή έγινε δεκτή και με την πιο πάνω απόφαση διατάχθηκε ρητώς η άρση της δέσμευσης του συγκεκριμένου λογαριασμού συγκεκριμένης τράπεζας που είχε επιβληθεί με ενέργεια του Δημοσίου. Για την ιστορία και μόνο αναφέρεται ότι τελικά η τράπεζα συμμορφώθηκε άμεσα με την εν λόγω απόφαση και απελευθέρωσε το λογαριασμό αυτό.

Υπογραμμίζεται μάλιστα ότι σχετική ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα είναι η ΠΟΛ 1282/31-12-2013 («Προληπτικά ή διασφαλιστικά του δημοσίου συμφέροντος μέτρα άμεσου και επείγοντος χαρακτήρα σε περίπτωση φοροδιαφυγής, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 5, 6 και 7 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013, εξειδίκευση των προσώπων σε βάρος των οποίων αυτά επιβάλλονται, καθορισμός των περιπτώσεων ολικής ή μερικής άρσης των μέτρων και μη εφαρμογής αυτών, προσδιορισμός χρόνου διατήρησής τους και άλλων ειδικότερων θεμάτων»), όπου στο άρθρο 3 παρ. 2, ορίζεται ότι: «Οι δεσμεύσεις του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 5 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013, όπως ισχύει, δεν εφαρμόζονται: α) για ποσά μισθών και συντάξεων που κατατίθενται στους οικείους λογαριασμούς φυσικών προσώπων, β) για ποσά που καταβάλλονται με χρέωση των τηρούμενων, εκ μέρους του παραβάτη ή εκ μέρους των προσώπων της παραγράφου 6 του ν. 4174/2013, όπως εξειδικεύονται με το άρθρο 2 της παρούσας, λογαριασμών σε αντίστοιχη πίστωση λογαριασμών του Δημοσίου για την εκπλήρωση φορολογικών υποχρεώσεων του παραβάτη, γ) για ποσά που προορίζονται για την έκδοση τραπεζικών επιταγών σε διαταγή Ελληνικού Δημοσίου – αρμόδιας Δ.Ο.Υ. του παραβάτη – και Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, για την καταβολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων του παραβάτη, δ) για αποδοχές εργαζομένων και ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται από τον παραβάτη με χρέωση των τηρουμένων εκ μέρους του λογαριασμών σε αντίστοιχη πίστωση των συνδεδεμένων με αυτούς λογαριασμών: i) των δικαιούχων μισθωτών που συνδέονται με αυτόν με σύμβαση παροχής εξαρτημένης εργασίας και ii) των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, ε) εφόσον ο παραβάτης ή τα πρόσωπα της παραγράφου 6 του ν. 4174/2013, όπως εξειδικεύονται με το άρθρο 2 της παρούσας, έχει κατά του Δημοσίου μη εκχωρηθείσα ανταπαίτηση, η οποία είναι τουλάχιστον ίση με το ποσό του πρώτου εδαφίου της παραγρλαφου 5 υου άρθρου 46 του ν. 4174/2013, όπως ισχύει, η οποία μπορεί να προταθεί για συμψηφισμό, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας και με τα κατά τα λοιπά οριζόμενα στο άρθρο 83 του ν.δ. 356/1974, εφόσον ισχύουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις». Επιπροσθέτως, βάσει του άρθρου 6 παρ. 5 της ΠΟΛ 1282/31-12-2013, «τα μέτρα της παραγράφου 5 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013, δύναται να αρθούν στο σύνολό τους, εφόσον η είσπραξη των οικείων φόρων, τελών και εισφορών μετά των τόκων και προστίμων έχει διασφαλιστεί πλήρως με οποιονδήποτε τρόπο προβλέπεται στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας και στο ν.δ. 356/1974 περί Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων».

Συμπερασματικώς, οπωσδήποτε η απόφαση αυτή, επί σοβαρών και επίκαιρων φορολογικών ζητημάτων, τα οποία χειρίζεται το γραφείο μας, κινήθηκε σε ορθή νομοτεχνική ερμηνευτική κατεύθυνση και με ορθό δικανικό συλλογισμό, συνοπτικού πλην μεστού περιεχομένου και οριοθέτησε το πλαίσιο ερμηνείας και εφαρμογής της ανωτέρω ΠΟΛ 1282/31-12-2013. Αναμένεται όμως με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο τρόπος νομολογιακής επεξεργασίας εφεξής των κριτηρίων λειτουργίας του λογαριασμού μισθοδοσίας που ετέθησαν από το δικαστήριο, σε συνάρτηση με το ύψος του λογαριασμού και κυρίως με τη διασύνδεσή του με άλλα τραπεζικά – επενδυτικά προϊόντα, (ομόλογα, κ.λπ.) στα οποία επενδύονται υπόλοιπα ποσών μισθοδοσίας, ή κατά τη ρευστοποίησή τους εισρέουν και πάλι στο λογαριασμό αυτό, ενσωματώνοντας και τυχόν αποδόσεις. Προς το παρόν κρατάμε την τόλμη και την αποφασιστικότητα των δικαστών να φωτίσουν το λαβύρινθο της φορολογικής πολυνομίας και να τιθασεύσουν τη δημόσια αυθαιρεσία στη λήψη διασφαλιστικών μέτρων σε βάρος των Ελλήνων πολιτών, με την ελπίδα ότι την ίδια ευαισθησία και αποφασιστικότητα θα επιδείξουν και οι ανώτεροι και ανώτατοι δικαστές όταν κληθούν να επεξεργαστούν παρόμοια ζητήματα σε ανώτερο δικαιοδοτικό επίπεδο.